İçindekiler
Trakeobronşiyal Yabancı Cisim Aspirasyonu Nedir?
Trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonu, bir yabancı cisim veya nesnenin solunum yollarına, özellikle trakea (nefes borusu) ve bronşlara girmesi durumudur. Bu durum, özellikle küçük çocuklar arasında sıkça görülen bir acil tıbbi durumdur, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Yabancı cisimler genellikle yemek yerken, oyuncaklarla oynarken veya bazı küçük nesneleri ağız yoluyla almak sırasında solunum yollarına kaçabilir. Trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonları, ciddi solunum problemlerine yol açabileceği için hemen müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
Yabancı cisimlerin bronşlara veya solunum yollarına kaçması sonucunda bazı belirtiler görülür.
- Ani başlayan nefes darlığı
- Öksürük
- Göğüs ağrısı
- Ses değişikliği
- Hırıltılı solunum
- Kanlı balgam veya kanama
Trakeobronşiyal Yabancı Cisim Aspirasyonunun Nedenleri
Bu tür aspirasyonlar, genellikle yanlışlıkla meydana gelir. Yabancı cisimlerin solunum yollarına kaçmasına yol açan başlıca nedenler aşağıdaki gibi açıklanabilir.
- Özellikle kuru, küçük, yuvarlak ve sert yiyecekler (fındık, kuruyemiş, şekerler vb.) çocuklar için büyük bir risk oluşturabilir. Yiyeceklerin düzgün çiğnenmeden yutulması durumunda, bu tür cisimler solunum yollarına kaçabilir.
- Çocukların oyuncakları veya çeşitli küçük nesneler de aspirasyon riskini artırabilir. Çocuklar genellikle nesneleri ağızlarına alır ve bu nesneler yanlışlıkla solunum yollarına kaçabilir.
- Yetişkinlerde de özellikle alkol tüketimi, bilinç kaybı, bozuk refleksler veya yaşlılık gibi durumlar aspirasyon riskini artırabilir. Bu durumda, yemek veya içecekler solunum yollarına kaçabilir.
- Endoskopi, bronkoskopi veya trakeostomi gibi tıbbi müdahaleler sırasında kullanılan cihazlar da yanlışlıkla solunum yollarına yabancı cisim kaçmasına yol açabilir.
Trakeobronşiyal Yabancı Cisim Aspirasyonunun Tedavisi
Hastanın solunum sesleri dinlenir, öksürük veya hırıltı gibi belirtiler gözlemlenir. Solunum yollarındaki yabancı cisimleri tespit etmek için genellikle ilk adımda göğüs röntgeni çekilir. Metal olmayan cisimler röntgende görülemeyebilir. Bu nedenle bilgisayarlı tomografi kullanılabilir.
Tedavide ilk adım hastanın hava yolunun açılmasıdır. Solunum yollarına kaçan yabancı cismi doğrudan görmek ve çıkarmak için mutlaka bronkoskopi yapılmalıdır. Hatta röntgende bir şey görülmese dahi hastanın hikayesinde yabancı cisim aspirasyonu şüphesi varsa bronkoskopi yapılmalıdır. Bu işlem için rijit bronkoskopi kullanlır. Bu işlem genellikle genel anestezi altında yapılır. Eğer yabancı cisim bronkoskopi ile çıkarılamıyorsa ve hava yolu tıkanması devam ediyorsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Yabancı cisim çıkarıldıktan sonra, hastanın solunum yollarının tamamen temizlendiğinden emin olunması gerekir. Enfeksiyon riski nedeniyle antibiyotik tedavisi de uygulanabilir.
Trakeobronşiyal Yabancı Cisim Aspirasyonu Nasıl Önlenir?
Trakeobronşiyal yabancı cisim aspirasyonu çoğunlukla kazara gerçekleşir, ancak bazı önlemler alınarak risk azaltılabilir. Küçük çocuklar için yiyeceklerin ve oyuncakların uygun şekilde seçilmesi ve denetlenmesi önemlidir. Çoğunlukla yetişkinlerin de yemek yerken uyması gereken kurallar vardır. Çok çiğnemek, küçük lokmalar almak gibi. Özellikle küçük çocuklar veya yaşlılar yemek yerken sık sık kontrol edilmelidir.
